مدیریت دانش
پتروشیمی نوری، اکنون در کلاس جهانی و بالاتر از آرامکو عربستان و بسیاری از شرکتهای معتبر جهان قرار گرفته است.
پتروشیمی نوری در نخستین حضور خود در رقابت بینالمللی تجربه برتر، پس از ارائه دقیق اظهارنامهها و پاسخ به نظرات داوران در دو فرآیند «مدیریت دانش بهصورت سیستمی و دیجیتالی» و «ابزارهای بهبود فرآیند دیجیتال»، جایزههای 6 و 5 ستاره این رقابت را از آن خود کرد.
دو فرآیند منتخب پتروشیمی نوری پس از رقابت با بیش از 100 فرآیند از کشورهای آمریکا، استرالیا، چین، نیوزلند، عربستان، هند، فیلیپین، شیلی، امارات، ایران، مالزی و مصر، توانستند به جمع ۳۰ فرآیند نهایی راه یابند که از این میان، فرآیند «ابزارهای بهبود فرآیند دیجیتال» توانست با کسب امتیازات بالا از اظهارنامه و پاسخگویی به پرسشهای داوران در جلسه دفاع، جایزه پنج ستاره این رقابت را با عنوان Excellent International Best Practice کسب کند.
در ادامه فرآیند «مدیریت دانش» شرکت پتروشیمی نوری نیز توانست بالاتر از بسیاری شرکتهای بزرگ جهان بهویژه آرامکو عربستان، به جمع ۱۴ فرآیند برتر این رقابت راه یابد و پس از انجام ممیزی داوران بینالمللی، جایزه ۶ ستاره این رقابت را با عنوان Outstanding International Best Practice از آن خود کرد تا به این ترتیب جایزهای که یک درجه بالاتر از نشان عالی Excellent است به "فرآیند مدیریت دانش" تعلق گیرد.
داوران این رقابت بینالمللی در نظرات پایانی خود خاطر نشان کردند که فرآیند مدیریت دانش پتروشیمی نوری یکی از جامعترین فرآیندهای مدیریت دانش دنیا است که نشان از بلوغ بالای این فرآیند، برنامهریزی صحیح، حمایت گروه مدیریتی و جاریسازی مناسب آن در سازمان را دارد و این موضوع مشارکت همه بخشها و کارکنان را در فعالیتهای گسترده سازمان امکانپذیر میکند.
کسب عنوان 6ستاره برای فرآیند مدیریت دانش تأیید میکند که این فرآیند یک Best Practice بینالمللی ممتاز در دنیا است.
سطوح اصلی جوایز این رقابت بزرگ بینالمللی عبارتند از:
جایزه ۳ ستاره: best practice در کشور
جایزه 4 ستاره: best practice در منطقه
جایزه 5 ستاره: best practice بینالمللی (Excellent)
جایزه 6 ستاره: best practice بینالمللی (Outstanding)
جایزه 7 ستاره: best practice بینالمللی (World Class)
فرآیند مدیریت دانش پتروشیمی نوری بهعنوان معیار سنجش و الگویی دقیق، برای شرکتهای داخلی و بینالمللی است.
پتروشیمی نوری پس از طی مسیری چهارساله با کسب جایزه 6ستاره بینالمللی Best Practice، میتواند به عنوان الگوی سازمانهای ایرانی شناخته شود. این مسیر چهارساله را میتوان در سه بازه زمانی به شرح زیر مورد بررسی قرارداد:
ایجاد زیرساختهای اولیه و پیادهسازی نظام مدیریت دانش
پتروشیمی نوری در آذرماه 1397 با همکاری شرکت مشاوران توسعه آینده (اولین و بزرگترین مشاوره تخصصی استقرار نظام مدیریت دانش)، با هدف ایجاد نظام مدیریت دانش در شرکت و با توجه به برخی از الزامات ایزو 9001، اقدام به پیادهسازی نظام مدیریت دانش نمود.
اهم اقداماتی که در سال اول پیادهسازی مدیریت دانش در پتروشیمی نوری انجام شد به شرح ذیل است:
- سنجش بلوغ مدیریت دانش و تدوین نقشه راه سه ساله مدیریت دانش بر اساس سطح بلوغ تعیین شده؛
- شناسایی حوزهها و فیلدهای دانشی شرکت و خبرگان مرتبط آن؛
- انتخاب واحدهای بهرهبرداری، نگهداری و تعمیرات و خدمات فنی به عنوان حوزه تمرکز پیادهسازی راهکارهای مدیریت دانش در سال اول؛
- طراحی و تدوین آییننامه ساختار مدیریت دانش پتروشیمی نوری و تعریف نقشها و وظایف در مدیریت دانش؛
- طراحی و تدوین آییننامه جامع پاداشدهی مدیریت دانش؛
- برگزاری دورههای آموزشی آشنایی با مفاهیم مدیریت دانش و تجربه نگاری؛
- تدوین و ارائه محتوای آموزشی، جزوات، پسترها، استندها، خبرنامهها، پستکارت و... جهت ترویج آموزش و فرهنگسازی مدیریت دانش؛
- استقرار سامانه مدیریت دانش؛
- طراحی و تشکیل انجمنهای خبرگی در حوزه نگهداری و تعمیرات با رویکرد تسهیم بهترین تجارب به صورت تعاملی و گفتوگو محور.
نتایجی که پتروشیمی نوری پس از پیادهسازی مدیریت دانش در پایان سال 1398 به آن دست یافت، نتایجی است که در اکثر شرکتها و سازمانها بهخصوص در حوزه صنعت نفت و پتروشیمی تا حدودی میتوان به دست آورد! در ادامه این نتایج ارائه شده است که عبارتند از:
- تعیین مدیریت دانش به عنوان یکی از فرآیندهای اصلی و کلیدی شرکت؛
- از بین رفتن مرزهای درون واحدی و بین واحدی و بسترسازی جهت افزایش تعاملات دانشی از طریق ایجاد شبکه اجتماعی دانشی( سامانه مدیریت دانش) و عضویت ۱۸۰ نفر در سامانه؛
- شناسایی 180عنوان درسآموخته در حوزههای نگهداری و تعمیرات، بهرهبرداری و خدمات فنی؛
- ثبت 80 درسآموخته در سامانه مدیریت دانش؛
- فراهم شدن بستر انتقال تجارب در انجمنهای خبرگی در مواردی که افراد تمایل بیشتری به گفتوگو پیرامون تجارب دارند تا مکتوب کردن.
حمایت مدیریت ارشد از مدیریت دانش و آغاز طرح اول توسعه مدیریت دانش
نقش حمایتی مدیریت ارشد سازمان در کلیه متون پژوهشی مدیریت دانش، مدلهایی نظیر APO و APCQ و همچنین ایزو اختصاصی مدیریت دانش 30401، همواره یکی از ارکان اصلی موفقیت در پیادهسازی و بهرهبرداری از مدیریت دانش معرفی شده است.
تعهد مدیریت ارشد پتروشیمی نوری به توسعه مدیریت دانش، نقطه عطف ارتقاء سطح مدیریت دانش در این شرکت است.
پتروشیمی نوری باتوجه به ثبات مدیریتی و همچنین اعتقاد مدیران ارشد و متولیان مدیریت دانش به ضرورت توسعه مدیریت دانش، توانست مسیر توسعه و ارتقاء مشارکت پرسنل در ثبت تجارب را از طریق اجرای چند راهکار ساده داخلی در سال 1399 هموارتر سازد:
- تخصیص بودجه اختصاصی جهت پرداخت پاداش مدیریت دانش بر اساس عملکرد و امتیاز کسب شده پرسنل در سامانه مدیریت دانش به صورت فصلی(سه ماه یکبار)
- ارائه گزارش عملکرد واحدها در جلسه صبحگاهی با حضور مدیر عامل توسط مدیر ارشد دانش (هر ماه یکبار)
- ارائه امتیازات کارکنان در سیستم مدیریت دانش به صورت ماهانه به مدیران واحدها جهت لحاظ در سیستم ارزیابی و کارانه؛
- انتشار و معرفی اسامی واحدهای برتر (بر اساس تعداد دانش ثبت شده در سامانه مدیریت دانش) از طریق زیرساختهای روابط عمومی شرکت.
شاید بتوان گفت مهمترین نقطه تمایز شرکتهای پیشرو در مدیریت دانش مانند پتروشیمی نوری، حمایت و همراهی مدیران ارشد و پشتکار واحد متولی مدیریت دانش در بهبود مستمر نظام مدیریت دانش و افزایش کارآیی آن است.
پتروشیمی نوری در سال 1399 توانست با استفاده از راهکارهای حمایتی و انگیزشی، مشارکت پرسنل را در چند شاخص شامل تعداد اعضای فعال سامانه و تعداد دانش ثبت شده، در مقایسه با سال 1398، ارتقاء دهد.
در ادامه و بر اساس نقشهراه مدیریت دانش شرکت پتروشیمی نوری که در پروژه پیادهسازی نظام جامع مدیریت دانش در سال ۱۳۹۸ طراحی و تدوین شده بود، پیادهسازی طرح اول توسعه در شرکت پتروشیمی نوری، با چشمانداز توسعه مدیریت دانش در کلیه حوزههای کلیدی شرکت، از ابتدای سال ۱۴۰۰ آغاز شد.
از مهمترین اهداف طرح اول توسعه مدیریت دانش در پتروشیمی نوری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحلیل شکاف دانشی و تدوین استراتژی دانش در فرآیندهای کلیدی شرکت؛
- توسعه شبکه مهندسان دانش؛
- توانمندسازی و آموزش دانشکاران در بکارگیری دانش و ثبت گزارشات بکارگیری؛
- وزندهی به شاخصهای امتیازی مشاهده و بکارگیری دانش؛
- تدوین دستورالعمل شناسایی و ثبت درسآموختههای پروژهها؛
- ایجاد قابلیت جستوجوی دانش بر اساس فرآیندهای شرکت؛
اقدامات طرح اول توسعه مدیریت دانش تا پاییز 1401 ادامه داشت. مهمترین دستاوردهای این طرح عبارتند از:
- شناسایی120 عنوان شکاف و خلاء دانش بر مبنای اهداف و شاخصهای استراتژیک در 4 فرآیند کلیدی بازرسی فنی، نگهداری و تعمیرات، خدمات فنی و مهندس فرآیند؛
- تعیین راهکارهای مدیریت دانش متناسب نوع شکاف و خلاء دانش به منظور رفع آن؛
- تدوین دستورالعمل مستندسازی درسآموختههای پروژهها بر مبنای تکنیک بازبینی پس از اقدام (AAR) و شناسایی و ثبت درسآموختههای دو پروژه تعمیراتی در سالهای 1400 و 1401؛
- ایجاد قابلیت ثبت و بازیابی درسآموختهها بر اساس فرآیندهای شرکت؛
- ثبت 40 مورد گزارشات بکارگیری دانش و سودآوری 5 میلیاردی از بکارگیری دانشها؛
- افزایش تعداد اعضای کاربران سامانه مدیریت دانش، تعداد دانشهای ثبتشده، تعداد مشاهده و مراجعه به دانشها به نسبت دوره مشابه در سال 1400؛
- شرکت در جایزه بینالمللی مدیریت دانشی KM4D و دریافت تندیس سیمین(رتبه دوم از میان دهها شرکت) به عنوان اولین پتروشیمی در ایران.
بهبود مستمر در مدیریت دانش با آغاز طرح دوم توسعه مدیریت دانش
همراستایی اهداف توسعه مدیریت دانش با اهداف و استراتژیهای پتروشیمی نوری، عامل کاربردی بودن مدیریت دانش در این شرکت است.
شرکت پتروشیمی نوری در راستای ارتقاء بلوغ مدیریت دانش و بر مبنای اهداف استراتژیک خود (تصمیمگیری دانش محور)، از ابتدای سال 1402، طرح دوم توسعه مدیریت دانش را با همکاری شرکت مشاوران توسعه آینده در دستور کار قرار داد.
در طرح دوم توسعه مدیریت دانش اهم اقدامات برنامهریزی شده شامل موارد ذیل است:
- رفع نقاط قابل بهبود تعیین شده در ممیزی جایزه مدیریت دانشی در سال 1401 و شرکت مجدد در این جایزه با هدف کسب تندیس زرین و دریافت مقام اول؛
- ارزیابی مجدد بلوغ مدیریت دانش؛
- اتصال فرآیند مدیریت دانش به فرآیندهای کلیدی منابع انسانی، HSE، توسعه محصول، فناوری و نوآوری، تضمین کیفیت و..)؛
- انجام ممیزی ایزو اختصاصی مدیریت دانش و دریافت گواهینامه ایزو 30401؛
- شرکت در جایزه بین المللی Best Practice
- بازنگری، ویرایش، بهبود و تکمیل درسآموختههای ثبت شده؛
- بازنگری در اهداف و شاخصهای استراتژیک مدیریت دانش؛
- اجرای راهکارهای مدیریت دانش منطبق با استراتژیهای دانش تعیین شده جهت رفع 15 شکاف و خلاء دانش با اولویت بالا؛
- اجرا و نهادینهسازی فرآیند ثبت، تسهیم و بکارگیری تجارب پروژهها؛
- اجرای تحلیل شکاف دانش در حوزه HSE و مهندسی عمومی.
پژوهشها نشان میدهد مسیر بلوغ مدیریت دانش با توجه به امکانات و زیرساختهای لازم زمانی در حدود 4 تا 14 سال نیاز دارد. لذا توسعه مدیریت دانش و نهادینه شدن آن در فرآیندهای کاری، یک مسیر گام به گام است که در هر قدم مجموعه راهکارهایی را میطلبد.
پتروشیمی نوری، اعتبار مدیریت دانش در ایران است.
اکنون پتروشیمی نوری پس از دریافت جایزه 6ستاره Best Practice، به عنوان یک الگوی موفق برای سازمانهای ایرانی، مراتب بلوغ اعم از شروعکننده، آگاهانه، تعریف شده، مدیریت شده و بهینه شده را به درستی و پیوستگی در حال طی کردن است و به سمت تبدیل شدن به یک سازمان دانشمحور و یادگیرنده در حال حرکت است.
کسب جوایز و افتخارات داخلی و بین المللی توسط شرکتهای تحت مشاوره شرکت مشاوران توسعه آینده طی سالهای گذشته، همواره موجب افتخار و اعتبار این مجموعه مشاوره دانش بنیان بوده است.